TARİHTE TAKVİM
TAKVİM NEDİR?: Takvim zamanı günlere, aylara, yıllara bölme metodudur.
NOT: İnsanlar zamanı ölçerken ölçü aracı olarak Güneşi ve Ay'ı kullanmışlardır.
AÇIKLAMA: Güneşi kullananlar dünyanın güneş etrafında bir tam dönüşünü esas almışlardır. (365 gün 6 saat) Bu şekilde oluşturulan takvimlere GÜNEŞ TAKVİMİ diyoruz.Ay'ı kullananlar ise Ayın Dün-ya etrafında 12 kez dönmesini (12 x 29.5 =354) esas almışlardır.Bu şekilde oluşturulan takvimlere AY TAKVİMİ diyoruz.
NOT: Tarihte ilk GÜNEŞ TAKVİMİ'ni MISIRLILAR, ilk AY TAKVİMİ'ni SÜMERLER oluşturmuşlardır.
AÇIKLAMA: Her toplum kendi takvimini oluştururken kendileri için önemli saydıkları bir günü BAŞLANGIÇ olarak kullanmışlardır. Örnek: Romalılar Roma'nın kuruluşunu, Müslümanlar Hicreti, Hıristiyanlar Hz.İsa'nın doğumunu gibi...
1.Sümer Takvimleri:Tarihdeki ay ve güneş yıllarına dayanan ilk takvimleri Sümerler yapmışlardır.
2.Mısır Takvimi:Güneş yılına göre Mısır uygarlığında yapılmıştır. Bu takvimde taşma mevsimi (Nil'in taşması), yaz ve kış mevsimleri vardır. Bir yıl 365 gündür.
3.Miladi Takvim:Roma imparatoru Jul Sezar Mısır takvimini Roma devletine göre uyarlatınca "Jüllien Takvimi" yapıldı. 1582 yılında papa Hz. İsa'nın doğumunu başlangıç yaparak Jüllien Takvimini Miladi takvime dönüştürdü. Bu takvimde bir yıl 365 gün 6 saattir.
Milat takviminde tarihi olaylar yüzyıllara bölünmüştür. Milattan sonraki yüzyıllar milattan (sıfır) sonraya gidildikçe büyür.
Milattan önceki tarihlerde rakamca büyük olan bir tarih, rakamı küçük olan tarihten eski bir zamanı gösterir.
Örnek :
1. M. Ö. 1200 , M. Ö. 550 'den daha eskidir.
Olayların yüzyıl olarak söylenişi :
1400 – 1499 arası 15. yüzyıl
1800 – 1899 arası 19. yüzyıl olarak belirtilir.
Milattan önceki ve milattan sonraki olaylar arasındaki zaman farkını bulmak için her iki olayın tarihleri toplanır.
M. Ö. 1200 + 1940 = 3140
4. Hicri Takvim
Hz. Ömer zamanında Hicret olayı başlangıç yapılarak geliştirilmiştir. Ay yılı esasına göre yapılan bu takvimde 1 yıl 354 gündür.
TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER
1) 12 Hayvan Takvimi:İslamiyetten önce Türkler'in kullandığı takvimdir. Güneş yılı esasına göre geliştirilen bu takvimde yıllar hayvan adlarıyla anılmıştır.
2) Hicri Takvim:İslamiyetin kabulünden sonra kullanılmıştır.
3) Celâli Takvim:B. Selçuklu Sultanı Melikşah adına yapılmıştır. Güneş yılı esasına göre yapılan bu takvimi Harzemşahlar ile Hint Babür Devleti kullanmıştır. Bu Takvime, Takvim–i Melikşahi de denilmiştir.
4) Rumi Takvim:Osmanlı Devletinde I. Mahmut zamanında maliye işlerini düzenli hale getirmek için güneş yılı esasına göre oluşturulmuştur. Bu takvimde başlangıç Hicret olayıdır.
5) Miladi Takvim:Türkiye Cumhuriyetinde 1 Ocak 1926'dan itibaren kullanılmaktadır.Güneş yılını esas alır. Temeli Mısırlılara dayanır. İyon ve Yunanlılar kanalıyla Batıda aktarılmıştır. Romalılar Sezar zamanında JULYEN takvimi olarak düzenlemiş ve kullanmışlardır. Yeniçağda Papa XII.Gregor tarafından yeniden yapılan düzenlemelerle GREGORYAN TAKVİMİ olarak anılmıştır. Günümüzde ise Milat takvimi denilmektedir. Milat takvimi Hz. İsa'nın doğuşunu(sıfır) kronolojinin başlangıcı olarak kabul eder.
HİCRİ TAKVİMLE MİLADİ TAKVİM ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?
1. Hicri Takvim AY yılını, Miladi Takvim GÜNEŞ yılını esas alır. Bu yüzden ikisi arasında 11 gün fark vardır.
2. Başlangıç tarihleri farklıdır. Hicri Takvimde başlangıç tarihi Hazreti Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicret ettiği tarih olan 622 yılıdır. Miladi Takvimde ise başlangıç Hz. İsa'nın doğum tarihi 0 yılıdır.
HİCRİ TAKVİMDEN MİLADİ TAKVİME ÇEVİRME İŞLEMİ
SORU: Hicri 1340 yılını Miladiye çeviriniz.
Hicri=1340 Miladi=?
1340 ÷ 32 = 40,6 (Yaklaşık 41)
1340 - 41 = 1299
1299 + 622= 1921
MİLADİ TAKVİMDEN HİCRİ TAKVİME ÇEVİRME İŞLEMİ
SORU: Miladi 1998 yılını Hicri takvime çeviriniz.
Miladi=1998 Hicri=?
1998 - 622 = 1376 1376 ÷ 33 = 41,7 (yaklaşık 42) 1376 +42 = 1418
RUMİ TAKVİMDEN MİLADİ TAKVİME ÇEVİRME İŞLEMİ:
SORU: Rumi 31 Mart 1325 , Miladi=?
31 Mart 1325
+ 13 584 İki takvim arasında 13 gün
______________ 584 yıl fark vardır.
13 Nisan 1909
MİLADİ TAKVİMDEN RUMİ TAKVİME ÇEVİRME İŞLEMİ
Miladi 29 Ekim 1923 , Rumi=?
29 Ekim 1923
- 13 584
_______________
16 Ekim 1339